Sıfırdan Data Mühəndisi Olmaq: 2025 Yol Xəritəsi

Rəqəmsal dünyada məlumat hər şeyin əsasına çevrilib. Şirkətlər qərarlarını məlumatlara əsaslanaraq verir, istifadəçi təcrübələrini fərdiləşdirir və sistemlərini avtomatlaşdırır. Bu informasiya bolluğunu emal edən və sistemləşdirən əsas peşə sahiblərindən biri də data mühəndisləridir.

Əgər sən də bu gələcək yönümlü sahəyə maraq göstərirsənsə, bu yazı data mühəndisi olmaq üçün 2025-ci il yol xəritəsini təqdim edir.

🎯 Data Mühəndisinin Rolu Nədir?

Data mühəndisləri böyük həcmli məlumatların toplanması, təmizlənməsi, strukturlaşdırılması və analiz üçün uyğun hala gətirilməsi ilə məşğul olurlar. Onlar analitiklər və data alimləri üçün “səliqəli məlumat mətbəxi” qururlar.

🛣️ Yol Xəritəsi: Addım-Addım Data Mühəndisi Olmaq

1. Əsas Proqramlaşdırma Bilikləri

• Python – data emalı üçün ən çox istifadə olunan dil.
• SQL – məlumat bazalarına sorğu yazmağın əsas dilidir.
• Əlavə olaraq: Java, Scala və ya R bilikləri də faydalı ola bilər.

2. Məlumat Bazasının Əsasları

• RDBMS: PostgreSQL, MySQL
• NoSQL: MongoDB, Cassandra
• Data warehousing: Snowflake, Amazon Redshift, Google BigQuery

3. ETL Prosesləri və Data Pipelines

• ETL (Extract, Transform, Load): Məlumatın mənbədən çıxarılması, təmizlənməsi və yüklənməsi.
• Alətlər: Apache Airflow, Luigi, Kafka, dbt

4. Bulud Texnologiyaları

• Amazon Web Services (AWS) – S3, Glue, Redshift
• Google Cloud Platform (GCP) – BigQuery, Dataflow
• Microsoft Azure – Data Factory, Synapse

5. Data Modelləşdirmə və Arxitektura

• Yıldız sxeması (Star schema), Qar dənəsi sxeması (Snowflake schema)
• Lakehouse vs Data Warehouse fərqləri
• Modern data stack anlayışı

6. Data Emal və Paylanmış Sistemlər

• Apache Spark – Böyük həcmli məlumatların emalı üçün
• Hadoop – Paylanmış məlumat saxlama və emal
• Kafka – Real-time data streaming

7. Versiya İdarəetməsi və Komanda İşi

• Git & GitHub
• Agile metodologiyaları (Scrum, Kanban)

8. Məlumat Təhlükəsizliyi və Etika

• GDPR və data privacy qaydaları
• Təhlükəsizlik protokolları və məlumatların şifrələnməsi

🎓 Tövsiyə Edilən Sertifikatlar və Kurslar

• Google Data Engineer Certification
• Datacamp, Coursera, Udacity kursları
• Data Engineering Zoomcamp (pulsuz və praktik kursdur)

🧑‍💻 Praktik Layihələr ilə Təcrübə Qazan

• Açıq data layihələrində iştirak et
• Öz məlumat pipeline-in qur
• Portfolio GitHub-da paylaş

🧭 Nəticə

2025-ci ildə data mühəndisi olmaq üçün təkcə texniki bilik kifayət deyil — təcrübə, sistematik düşüncə və öyrənməyə davamlılıq da vacibdir. Yol uzun görünə bilər, amma bu planla məqsədə doğru addımlamaq çox daha asan olacaq.